Nhôm hệ Việt là dòng sản phẩm từ lâu đã được ưa chuộng và sử dụng rộng rãi trong ngành xây dựng nhờ các tính năng ưu việt. Thế nhưng trong vài năm gần đây, sự tràn vào ồ ạt của một số loại nhôm hệ nước ngoài với chất lương kém du nhập vào , trong đó nhiều nhất là  dòng sản phẩm nhôm Trung Quốc đã khiến thị trường nhôm hệ Việt rơi vào tình cảnh hỗn loạn. Mất lòng tin ở người tiêu dùng

Nhôm hệ Trung Quốc – gã khổng lồ không được kiểm soát

Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008 đã khiến không ít quốc gia phải lao đao trên thị trường kinh tế, trong đó có cả Trung Quốc khi ngành xuất khẩu của nước này bị tụt giảm khá mạnh. Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc đã nhanh chóng đề ra những kế hoạch để thúc đẩy cho quá trình  tăng trưởng ồ ạt. Chẳng mấy chốc, quốc gia đông dân nhất thế giới này đã trở thành một “công xưởng khổng lồ” nhờ vào gói hỗ trợ tài chính lên đến 586 tỷ USD.

Cùng với  sản phẩm khác trên thị trường như : than đá, thép, hóa chất, lọc dầu ngành sản xuất nhôm hệ tại Trung Quốc đã có giai đoạn bùng nổ chưa từng có. Theo số liệu thống kê từ Hiệp hội Kim loại màu Trung Quốc, chỉ trong vòng 3 năm (từ năm 2011 đến năm 2014), tổng sản lượng sản phẩm nhôm của Trung Quốc đã tăng đột biến đến bất ngờ từ 5,7 triệu tấn lên 23,38 triệu tấn (tính đến tháng 7/2014). Cũng theo kết quả nghiên cứu từ trang World Aluminium, tính đến tháng 2/2017, Trung Quốc chiếm đến 54,41% tổng sản lượng nhôm thế giới.

Việc bùng nổ  trong quá trình sản xuất dẫn tới tình trạng khủng hoảng thừa các sản phẩm, kết hợp với chính sách kích thích xuất khẩu, nhôm Trung Quốc đã gây ra những tác động mang tính “thảm họa” đối với thị trường nhôm thế giới  nói chung và các nước nói riêng với các sản phẩm không chất lượng nhưng vẫn được tung ồ ạt ra thị trường. Một bức tranh tương đồng với những gì mà thép Trung Quốc tạo ra trên thị trường thép thế giới. Hàng loạt các nhà sản xuất Nhôm lớn trên thế giới đã phải đóng cửa vì sự thất thoát. Điều này chính là điều kiện thuận lợi lại càng khiến cho sức ảnh hưởng của nhôm Trung Quốc tăng mạnh trên thị trường quốc tế.

Thị trường nhôm hệ Việt: thua nhôm hệ Trung Quốc trên chính “sân nhà”

Nền công nghiệp sản xuất nhôm tại Trung Quốc vượt mức kiểm soát đã khiến sản lượng nhôm dư thừa của nước này ồ ạt đổ sang các thị trường khác với giá thành cực rẻ, trong đó có Việt Nam.

Thị trường nhôm Việt gần như bị lệ thuộc quá nhiều vào dòng sản phẩm nhôm Trung Quốc, dù đó chỉ là sản phẩm “thừa mứa” do chính sách sản xuất không kiểm soát và yếu kém trong khâu quản lý của dòng sản phẩm nhôm Trung Quốc. Không như các sản phẩm nhôm được sản xuất trong nước vốn phải có những kiểm định về chất lượng của sản phẩm và về nguồn gốc nguyên liệu đầu vào, quy trình sản xuất và kiểm tra xuất xưởng vô cùng khắc khe rồi mới được tung ra thị trường, nhưng các dòng sản phẩm nhôm hệ Trung Quốc gần như không phải kiểm tra bất cứ gì về chất lượng sản phẩm và không phải chịu bất cứ rào cản nào, cứ thế “ung dung” tiếp cận thị trường Việt.

Tồn tại nhiều bất cập là thế nhưng một số ít nhà nhập khẩu Việt Nam lại vì ham lợi nhuận nên họ đã tìm đủ mọi cách nhập những lô hàng giá rẻ ấy về. Đồng thời, hiện tượng phá giá, hạ tiêu chuẩn chất lượng thành phẩm để cạnh tranh lẫn nhau đã khiến thị trường nhôm hệ Việt giai đoạn 2014 – 2017 rơi vào hỗn loạn khá nghiêm trọng. Những nhà sản xuất nhôm hệ Việt khó khăn khi phải duy trì và tồn tại với những sản phẩm chất lượng. Các nhà phân phối và đại lý nhôm chân chính khổ sở vì cạnh tranh về giá với nhôm hệ Trung Quốc nhập khẩu với giá thành rẻ hơn rất nhiều nhưng sản phẩm lại không đảm bảo chất lượng. Người chịu thiệt thòi nhiều nhất vẫn là người tiêu dùng khi phải nhận lấy những sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ cũng như không biết khiếu nại từ đâu khi gặp phải sản phẩm kém chất lượng vì lỡ mua nhằm các sản phẩm kém chất lượng.

Năm 2017: Nhôm hệ Việt lại một lần nữa lao đao

Sau quá trình dài tăng trưởng nóng, thúc đẩy sản xuất công nghiệp và kích thích xuất khẩu, nền sản xuất Trung Quốc lâm vào cuộc khủng hoảng các sản phẩm nhôm  thừa trầm trọng. Hơn thế nữa, vấn nạn các nhà máy sản xuất công nghiệp gây tác động tới môi trường gây ra tình trạng ô nhiễm và xu hướng các nguồn nguyên liệu bị cạn kiệt khiến cho chính phủ Trung Quốc buộc phải thắt chặt quản lý môi trường. Chính phủ Trung Quốc buộc các nhà máy luyện nhôm không có giấy phép hoặc không đáp ứng được các tiêu chuẩn và yêu cầu môi trường nghiêm ngặt phải đóng cửa. Bắc Kinh đẩy mạnh các hoạt động giải quyết ô nhiễm môi trường và thanh lọc các ngành công nghiệp làm ăn thua lỗ.

Theo dự báo, trong năm 2017 Trung Quốc sẽ cắt giảm sản lượng từ 3 đến 4 triệu tấn nhôm tương đương với 10% tổng công suất của các nhà máy nhôm Trung Quốc để giảm bớt tình trạng các sản phẩm dư thừa, qua đó làm giảm đáng kể nguồn cung nhôm trên thị trường thế giới. Điều này khiến cho giá nhôm thế giới đã tăng khoảng từ 12 đến 14% từ đầu năm 2017 đến nay.

Sau một quá trình ồ ạt nhập khẩu nhôm từ Trung Quốc, việc nhôm Trung Quốc cắt giảm sản lượng và tăng giá đã khiến cho các nhà nhập khẩu VN đang không biết đi về đâu.

Nhưng có một sự thật mà ít ai nhận ra rằng nhôm hệ Việt  vẫn có thể hoàn toàn có khả năng độc lập, cạnh tranh trực tiếp với nhôm hệ Trung Quốc cũng như nhôm nhập khẩu đến từ các nước khác trên chính “sân nhà” vẫn được tinh dùng. Chỉ cần tập trung vào chất lượng, đầu tư bài bản trong quá trình sản xuất và xây dựng chính sách phân phối chuyên nghiệp, hiệu quả, nhôm hệ Việt sẽ phát triển bền vững và đủ năng lực để tự đứng vững trong tương lai không xa. Mà không cần phải lệ thuộc quá nhiều vào thị trường nhôm của trung quốc

Giới chuyên gia trong nước cũng khẳng định thị trường ngành xây dựng sẽ  ngày càng tăng trưởng cao trong nửa cuối năm 2017 và đầu năm 2018. Dự đoán này càng cho thấy cơ hội và vị trí quan trọng của nhôm hệ Việt đối với sự phát triển chung của ngành vật liệu xây dựng phát triển. Các doanh nghiệp sản xuất nhôm hệ Việt hy vọng sẽ tạo ra sự khởi sắc trong thời gian tới.